استامینوفن این داروی قدیمی که به عنوان ضد درد و ضد تب استفاده شده است را باید به اندازه مصرف کرد. زیرا مصرف زیاد این دارو می تواند آسیبهای حاد کبدی را به دنبال داشته باشد.

مقدمه ای بر تعریف استامینوفن

استامینوفن Acetaminophen یا پاراستامول Paracetamol یک داروی ضد درد و ضد تب است. از استامینوفن در درمان بسیاری از دردها مانند سردرد، دردهای عضلانی، کمردرد و درد دندان استفاده میشود. تاثیر این دارو حدود 12 دقیقه بعد از مصرف خوراکی آن شروع میشود. استامینوفن یک داروی ضد التهاب نبوده و اثرات ضد التهابی اندکی دارد. مصرف زیاد استامینوفن میتواند موجب آسیب کبد شود و در بعضی کشورها این دارو شایعترین علت آسیب حاد کبدی است. استامینوفن یکی از شایعترین داروهایی است که اوردوز میشود. این دارو بدون نسخه پزشک قابل دسترس است.

اثرات ضد درد استامینوفن در حد آسپیرین است در حالیکه اثرات ضد التهابی کمتری دارد. از استامینوفن میتوان در کاهش درد آرتریت یا التهاب مفاصل استفاده کرد گرچه این دارو تاثیر زیادی بر خود التهاب و یا کاهش قرمزی یا تورم مفصل ندارد. این دارو را میتوان بطور موثری در کنترل درد ساییدگی مفاصل مصرف کرد و اثر این دارو در کاهش درد آرتروز زانو با اثر ایبوپروفن قابل مقایسه است.

مکانیسم تاثیر استامینوفن چیست

مکانیسمی که استامینوفن به وسیله آن عمل میکند به درستی شناخته شده نیست ولی بنظر میرسد که اثر آن به علت کاهش تولید پروستاگلاندین ها به توسط بدن باشد. پروستاگلاندین ها موادی هستند که موجب بروز التهاب و تب میشوند. با این حال برعکس داروهای ضد التهابی دیگر که موجب کاهش تولید پروستاگلاندین در تمام بدن میشوند استامینوفن فقط در سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) تولید این ماده را کاهش میدهد.

میزان مصرف استامینوفن چیست

استامینوفن معمولا بدون نسخه پزشک قابل دسترس است. این دارو به فرم ژنریک هم توزیع میشود ولی معروفترین نام تجاری آن تایلنول Tylenol است. استامینوفن بصورت قرص، کپسول، قرص های جویدنی، شربت، شیاف و تزریقی استفاده میشود. قرص و کپسول های این دارو در مقادیر 325 و 500 و 625 میلیگرم و شربت آن بصورت 500 میلیگرم در هر 15 سی سی توزیع میشود. استامینوفن را باید در دمای اطاق ولی به دور از رطوبت و گرما نگه داری کرد.

مقدار مصرف استامینوفن در بالغین 1000-325 میلیگرم هر شش ساعت یکبار است و حداکثر میزان مصرف روزانه آن 4 گرم در روز است. استامینوفن را میتوان به فاصله های چهار و یا شش ساعته مصرف کرد.

استامینوفن را چگونه مصرف کنیم

در صورتی که استامینوفن را برای کنترل درد مصرف میکنید به محض شروع درد آن را مصرف کنید و اجازه ندهید شدت درد زیاد شود. داروهای ضد درد وقتی در اوج شدت درد مصرف میشوند تاثیر زیادی نخواهند داشت.

استامینوفن را معمولا در زمان درد مصرف میکنند ولی در مواردی ممکن است پزشک توصیه کند که آن را بطور مرتب و بطور مثال روزی چند بار مصرف کرد. در این موارد اگر مصرف یک وعده از دارو فراموش شد به محض اینکه آن را به یاد آوردیم آن وعده را مصرف میکنیم ولی اگر زمان به یاد آوردن همان زمان مصرف وعده بعدی باشد دیگر وعده از یاد رفته را مصرف نکرده و دوز مصرفی را دو برابر نمیکنیم.
استامینوفن را میتوان با یا بدون غذا مصرف کرد. اگر مصرف آن موجب درد معده میشود میتوان برای کاهش این عارضه آن را با غذا مصرف کرد.

استامینوفن عوارض کمی دارد ولی مهمترین عارضه آن در کبد است. احتمال بروز عارضه کبدی استامینوفن با مصرف همزمان الکل بیشتر میشود پس در زمان مصرف استامینوفن باید از مصرف الکل پرهیز کرد. قبل از مصرف استامینوفن اگر سابقه بیماری کبدی وجود دارد باید آن را به اطلاع پزشک معالج رساند.

استامینوفن رایج ترین دارویی است که در درمان تب و درد بکار میرود. این دارو در بسیاری از ترکیباتی که معمولا برای رفع درد بکار میروند و یا در قرص های ضد سرماخوردگی وجود دارد. مصرف همزمان این داروها و استامینوفن ممکن است دوز مصرفی آن را بالا برده و موجب بروز مسمومیت با استامینوفن شود. پس در هنگام مصرف داروهای ضد درد و داروهایی که در درمان سرماخوردگی بکار میروند باید اطلاعات روی جعبه دارو را به دقت مطالعه کرده و به میزان استامینوفن آن توجه داشت.

استامینوفن در بالغین نباید بیش از ده روز و در بچه ها بیش از پنج روز مصرف شود مگر پزشک دستور داده باشد. اگر استامینوفن را برای تب مصرف میکنید مصرف آن را بیش از سه روز ادامه نداده و در صورت ادامه یافتن تب حتما به پزشک مراجعه کنید.