سوزاک یکی از بیماری های جنسی است که به وسیله تماس جنسی با فرد آلوده به سوزاک، منتقل می شود. تماس با مایعات فرد بدنی که سوزاک دارد باعث ابتلا به سوزاک می شود.به همین دلیل بیماری مادر آلوده هنگام زایمان می تواند به نوزاد سرایت کند.

دلایل ابتلا به سوزاک

عامل این بیماری نیسریا گونورآ، نوعی باکتری است که می تواند در غشاءهای مخاطی به سرعت تکثیر شود. این باکتری در محیط های گرم و مرطوب نواحی دستگاه تناسلی، از جمله گردن رحم( دهانه رحم)، رحم و لوله های فالوپ در زنان و مجرای ادراری( لوله ای که ادرار را از مثانه به خارج از بدن هدایت می کند) در زنان و مردان رشد می کند. البته باکتری نیسریا گونورآ می تواند در دهان، گلو و همچنین مقعد نیز رشد کند.

میزان شیوع سوزاک

سوزاک بیماری عفونی بسیار شایعی است که بنابر گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ایالات متحده، هرسال حدود 700 هزار نفر در این کشور مبتلا می شوند. این بیماری میان نوجوانانی که درگیر مسائل جنسی زودهنگام می شوند، بالاترین شیوع را دارد.

علائم بیماری سوزاک در زنان

علایم بیماری سوزاک در میان تمام افراد به یک شکل بروز نمی کند و برخی به ویژه زنان متوجه علایم آن نمی شوند. به همین دلیل معمولا درمان آن به تعویق می افتد. اما اگر علایم خود را نشان دهند، معمولا تا 10 روز پس از عفونی شدن، بروز می کنند. اما این بیماری پس از 30 روز به طور کامل خود را نشان می دهد.
از علایم سوزاک در زن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. ترشحات زرد یا سفید مایل به سبز از واژن

2. درد بخش پایینی شکم یا لگن

3.  سوزش ادرار

4. ورم ملتحمه( قرمزی چشم و یا خارش آنها)

5. خونریزی بین دوره های قاعدگی

6. لکه بینی پس از مقاربت

7. تورم فرج

8. سوزش گلو و تورم غدد گلو( زمانی که این بیماری به ناحیه دهان سرایت کند)

البته علایم این بیماری در زنان آنقدر ملایم هستند که معمولا بدون توجه باقی می مانند.
در واقع بسیاری از زنان مبتلا تصور می کنند دچار نوعی عفونت قارچی شده اند و شروع به خوددرمانی می کنند. از آنجایی که ترشحات واژنی علایم بیماری های گوناگونی می تواند باشد، بهتر است با مشاهده غیرطبیعی بودن آنها، حتما با پزشک مشورت کرد.

بیماری سوزاک در مردان با علایم زیر خود را نشان می دهد:

1. ترشحات سفید یا زردرنگ متمایل به سبز از آلت تناسلی

2. سوزش ادرار

3. سوزش گلو

4. تورم و یا دردناکی بیضه ها

5. غدد متورم در گلو

علایم در مردها معمولا تا 14 روز پس از ابتلا بروز می کنند.

روش تشخیص سوزاک

برای تشخیص، پزشک نمونه ای از مایع داخل مجرای ادراری در مردان و یا از دهانه رحم در زنان، برمی دارد و برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می شود. حتی ممکن است نمونه هایی از دهان و یا مقعد برداشته شود. معمولا جواب آزمایش چند روز طول می کشد.
سوزاک و همچنین بیماری مقاربتی دیگر به نام کلامیدیا وجود دارد که معمولا با هم رخ می دهند. بنابراین پزشک، فرد مشکوک به بیماری سوزاک را از نظر بیماری کلامیدیا هم آزمایش می کند.

روش درمان سوزاک

خوشبختانه بیماری سوزاک درمان شدنی است. برای درمان عفونت سوزاک، پزشک آنتی بیوتیک های خوراکی و یا تزریقی تجویز می کند. البته همسر فردی که تحت درمان است، نیز باید همزمان در روند درمان قرار گرفته تا از دوباره عفونی شدن و یا گسترش بیشتر بیماری جلوگیری شود. باید دوره درمان تکمیل و تمام داروهای تجویز شده مصرف شوند. البته هرگز نباید خوددرمانی شود و داروهای تجویز شده برای یک فرد را، بیمار دیگری مصرف نکند. زیرا درمان عفونت سخت تر می شود. همچنین بیمار تا زمانی که درمان نشده است، نباید با کسی رابطه جنسی برقرار کند. پس از درمان هم، هنگام ارتباط جنسی از کاندوم استفاده کند.

عوارض سوزاک درصورت درمان نشدن

اگر این بیماری زود تشخیص داده نشده و درمان نشود، در زنان منجر به بیماری التهابی لگن که دربرگیرنده عفونت قسمت بالای سیستم تولید مثل یعنی رحم، لوله های فالوپ، تخودان و همچنین داخل لگن است، شده و در نهایت فرد به نازایی مبتلا می شود. البته در صورت بارداری، خطر بارداری خارج از رحمی بسیار افزایش می یابد که برای مادر و نوزاد بسیار خطرناک است.
درمان نکردن این بیماری در مردان، ایجاد اپیدیدیمیت( التهاب مجاری اپیدیدیم در دستگاه تناسلی مردانه) می کند. در این شرایط، بیضه ها بسیار دردناک می شوند و گاهی اوقات ممکن است به عقیم شدن بیمار منتهی شود. همچنین بیماری درمان نشده سوزاک می تواند روی پروستات اثر بدی گذاشته و در عین حال مجرای ادراری را زخم کرده و ادرار را سخت و دردناک کند.
افراد مبتلا به سوزاک، مستعد ابتلا به بیماری ایدز نیز هستند. این عفونت حتی ممکن است وارد خون شود که کشنده است. همچنین عفونت سوزاک در صورت درمان نشدن می تواند به همه بافت های بدن نفوذ کرده و موجب التهاب مفاصل یا اندوکاردیت( التهاب درون شامه قلب به معنی استقرار و تکثیر عامل عفونی در سطح داخلی قلب و دریچه ها) شود. شیوع این حالت بین 6/0 تا 3 درصد در زنان و 4/0 تا 7/0 درصد در مردان است.

عوارض سوزاک بر روی مادر و نوزاد

بیماری سوزاک در زنان باردار احتمال سقط جنین یا زایمان زودرس را بالا می برد و عفونت از مادر به نوزاد، به دلیل اینکه هنگام زایمان از مجرای زایمانی عبور می کند، سرایت می کند و منجر به نابینایی، عفونت مفاصل یا ورود عفونت به خون نوزاد می شود که خطر مرگ را به همراه دارد. به محض تشخیص این بیماری در زنان باردار و درمان آنها، از این خطرات کاسته می شود.

پیشگیری از سوزاک

رابطه جنسی سالم می تواند از ابتلا به این بیماری بکاهد. پرهیز از رابطه جنسی با افرادی که به ابتلا به این آلودگی مشکوک هستند و یا هنگام رابطه باید حتما از کاندوم استفاده نمایند. اقدامات دیگری که خاص پیشگیری از ابتلا به سوزاک است مثل پیشگیری دارویی در چشم نوزادان و توجه به تماس های بیماران مبتلا به سایر بیماری های عفونی نیز از اهمیت برخوردار است. داشتن شرکای جنسی متعدد، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. در صورت بروز این بیماری در شخص، باید به سرعت گزارش داده شود زیرا با این کار از شیوع آن جلوگیری به عمل می آید.
داشتن زندگی سالم، فرد را از ابتلا به این بیماری و البته دیگر بیماری های جنسی، محفوظ نگه می دارد.

تحقیقات راجع به سوزاک چه می گوید؟

کشف سویه جدیدی از باکتری «نایسریا گنوره‌آ‌» (عامل سوزاک) که به آنتی‌بیوتیک‌های پیشرفته مقاوم است، نگرانی دانشمندان را نسبت به شیوع این نوع باکتری به دنبال داشته است.

سویه جدیدی از باکتری مولد بیماری‌های مقاربتی و سیستم ادراری که به انواع آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم است، در استرالیا کشف شد. به گفته محققان، این سویه از گنوره‌آ که A8806 نام‌گرفته است، در اواخر سال 2013 نخستین‌بار از نمونه‌های به‌دست‌آمده از زنی که به علت دردهای سیستم ادراری به پزشک مراجعه کرده بود، جداسازی شد.

در پی جداسازی این سویه از باکتری گنوره‌آ، نگرانی‌های محققان در زمینه منشا شکل‌گیری و یا میزان شیوع آن شدت گرفت. دیوید وایلی محقق بیماری‌های عفونی موسسه تحقیقات پزشکی بیمارستان کوئینزلند در بریزبین استرالیا درباره آن می‌گوید: پس از جداسازی باکتری از فرد بیمار، نگران منشا بیماری شدیم و با توجه به این‌که استرالیا منبع انواع نایسریا است، توجه محققان به ‌سوی بررسی حضور این باکتری در استرالیا جلب شد که در نهایت تحقیقات انجام‌شده منجر به شناخت این سویه شد.

محققان در بررسی‌ آنتی‌بیوتیک‌های موثر بر روی این باکتری دریافتند که سویه کشف‌شده به آنتی‌بیوتیک‌های قوی پنی‌سیلین، سیپروفلوکساسین و حتی سفتریاکسون نیز مقاوم بود. به گفته آنها، در دهه‌های گذشته اگرچه نایسریا گنوره‌آ مقاومت زیادی به انواع آنتی‌بیوتیک‌ها پیداکرده است، ولی آنتی‌بیوتیک قوی سفتریاکسون این باکتری را به‌راحتی به از بین می‌برد، اما با شناخت این سویه جدید، کارایی آنتی‌بیوتیک سفتریاکسون نیز در درمان بیماری‌های ناشی از گنوره‌آ زیر سوال رفت.

گفتنی است باکتری نایسریا گنوره‌آ باکتری مولد بیماری‌های مقاربتی و سیستم ادراری است که اغلب علائم خاصی ندارد، اما عامل دردهای بسیاری در سیستم ادراری زن‌ها و مردها است که در صورت عدم درمان می‌تواند سبب ناباروری در مرد شود. نتایج این پژوهش در مجله Medicine منتشر شد.