افراد مبتلا به دیابت بیشتر از سایر افراد در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های چشمی نظیر رتینوپاتی دیابتی، گلوکوم و آب‌مروارید هستند.

خوشبختانه باید گفت که راه‌هایی برای کاهش خطر ابتلا به این مشکلات و حفظ بینایی چشم وجود دارد که تیم تک پزشک در این مقاله به تعدادی از آنها اشاره خواهد کرد.

جلوگیری از نابینایی به دلیل دیابت نوع 2

راه جدیدی برای فهمیدن اینکه آیا افراد مبتلا به دیابت نوع دوم دارای صدمات و آسیب‌های عصبی هستند وجود دارد.

دانشمندان در مطالعه‌ای که بر روی افرادی با این نوع از بیماری انجام داده‌اند به این نتیجه رسیدند که به‌ وسیله یک معاینه ساده‌ی چشم با استفاده از نوع خاصی از میکروسکوپ و در عرض 10 دقیقه می‌توان تشخیص داد که آیا فرد مبتلا به دیابت نوع 2 از آسیب‌های عصبی رنج می‌برد یا نه.

این همکاری که به‌واسطه‌ی دانشمندانی از چندین کشور اروپایی صورت گرفت سبب شد تا در دستیابی به روش جدیدی برای ایجاد تصاویری در سه بعد اعصاب قرنیه**،** پیشرفت‌های جدیدی به دست آید.

باید توجه داشت که انجام این آزمایش تنها به 10 دقیقه زمان نیاز دارد و هیچ‌گونه ناراحتی و یا رنجی را در داوطلبان ایجاد نمی‌کند.

نتایج مطالعات نشان داد که افراد مبتلا به دیابت نوع دوم از چگالی عصب قرنیه‌ی کمتری نسبت به افرادی که به این بیماری مبتلا نیستند برخوردارند. علاوه بر آن، افرادی که مدت زمان طولانی‌تری از ابتلای آن‌ها به این نوع از دیابت می‌گذرد، دارای چگالی عصبی کمتری هستند.

دانشمندان معتقدند، اگرچه در حال حاضر هیچ‌گونه راه درمانی برای این مشکل وجود ندارد، اما تشخیص زودهنگام تغییرات عصب در مراحل اولیه بروز مشکل، همیشه به‌عنوان یک مزیت به شمار می‌آید که این خود برای یافتن یک‌راه حل سریع و ایمن بسیار ارزشمند خواهد بود.

افراد مبتلا به دیابت نوع دوم در معرض خطر ابتلا به اختلال عملکرد عصبی هستند. در دیابت نوع دوم، فیبرهای عصبی کوچک، حتی قبل از ظهور علائم این مشکل، در سیستم‌های عصبی محیطی شروع به از دست دادن عملکرد خود می‌کنند.

این فیبرهای کوچک عصبی را می‌توان در پوست و قرنیه چشم پیدا کرد. کاهش فعالیت‌های عصبی معمولاً از پا شروع می‌شود. این امر سبب کاهش میزان احساس در پا و یا کاهش احساس درد شده و خطر بروز زخم‌ها را افزایش می‌دهد.

در برخی موارد حتی این امر می‌تواند سبب شود تا نیاز به قطع عضو اجتناب ناپذیر باشد. باید توجه داشت که متأسفانه در حال حاضر هیچ‌گونه راه درمانی برای این نوع اختلال وجود ندارد و روش‌های تشخیصی موجود در مراکز درمانی از مطلوبیت کاملی برخوردار نیستند.

حفظ سلامت چشم ها در مبتلایان به دیابت

برای حفظ سلامت چشم ها در مبتلایان دیابت راهکارهای ساده ای در زیر پیشنهاد شده است که انجام دادن آن ها باعث کنترل عوارض بیماری دیابت است.

به طور منظم به چشم‌پزشک مراجعه کنید

حداقل یک بار در سال به یک چشم پزشک متخصص مراجعه کنید. چشم پزشک شما می‌تواند شبکیه و عصب بینائی‌تان را به طور کامل بررسی کند و بدین‌وسیله متوجه هرگونه آسیبی در آن‌ها، پیش از تغییر در میزان بینایی شما شود و حتی اگر علائم بیماری ظاهر شدند، در اسرع وقت اقدامات لازم را انجام دهد.

میزان قند خونتان را مدیریت کنید

قند خون بالا می‌تواند بر روی شکل لنز چشم تأثیر بگذارد که به نوبه خود، این امر می‌تواند موجب تاری دید در افراد شود، هرچند این مشکل می‌تواند پس از نرمال شدن میزان قند خون به حالت قبل بازگردد.

همچنین قند خون بالا می‌تواند سبب اختلال در عروق خونی چشم شود. بنابراین می‌توان با کنترل قند خون، از بروز این مشکلات پیشگیری کرد.

فشارخون و سطح کلسترولتان را تنظیم کنید

به این نکته توجه داشته باشید که هر دو عامل فشارخون بالا و کلسترول بالا می‌تواند خطر بروز بیماری‌های چشمی و حتی از دست دادن بینایی در افراد مبتلا را افزایش دهد.

استعمال دخانیات ممنوع

سیگار کشیدن خطر ابتلا به رتینوپاتی دیابتی و سایر بیماری‌های چشمی مرتبط با دیابت را افزایش می‌دهد. بنابراین با ترک سیگار و عدم استعمال دخانیات می‌توان به کاهش بروز این خطرات کمک کرد.

ورزش برای مبتلایان به دیابت

ورزش به طور کلی برای سلامتی تمام بخش‌های بدن انسان بسیار مفید است. ورزش منظم می‌تواند در حفظ سلامت چشم تأثیرگذار باشد، در عین حال می‌تواند به افراد مبتلا به دیابت کمک کند تا بتوانند راحت‌تر دیابت خود را تحت کنترل داشته باشند.

پیشگیری از نابینایی دیابتی

رتینوپاتی به واسطه آسیب دیدن شبکیه چشم رخ می‌دهد و شایع‌ترین دلیل نابینایی در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ محسوب می‌شود.

از نظر پیشگیری و درمان، مهم‌ترین اقدامی که می‌توانید انجام دهید، حفظ سطوح قند خون در محدوده هدف سالم است. اما فراتر از آن، پژوهش‌ها نشان داده اند که چند اقدام دیگر می‌توانند محافظت هرچه بیشتر را امکانپذیر کنند.

تاورین

تاورین (Taurine) فراوان‌ترین اسید آمینه در شبکیه چشم است و پژوهشگران بر این باورند که کمبود آن به انحطاط گیرنده نور منجر می‌شود. بدن می‌تواند این اسید آمینه را تولید کند، از این رو هرگز به عنوان یک ماده مغذی ضروری در نظر گرفته نشده است.

با این وجود، پژوهشگران کشف کرده اند که سطوح بالای قند خون به صورت مزمن موجب تهی شدن از تاورین در افراد مبتلا به دیابت‌های نوع ۱، نوع ۲، و بارداری می‌شود.

چندین مطالعه روی حیوانات نشان داده‌اند که تاورین آهنگ توسعه رتینوپاتی را کند می‌کند، واکنش‌های منفی که در سلول‌های شبکیه رخ می‌دهند را تضعیف می‌کند و از انحطاط سلول‌های شبکیه پیشگیری می‌کند.

در این مرحله، حداقل از نظر رتینوپاتی هیچ گونه مطالعه انسانی صورت نگرفته است. اما خبر خوب این است که تامین تاورین مورد نیاز در بیماران مبتلا به دیابت نشان داده است که سوخت و ساز گلوکز و حساسیت به انسولین را بهبود می‌بخشد، از این رو می‌تواند روشی برد/برد برای شما باشد.

دوز پیشنهاد شده برای استفاده از مکمل از ۱.۵ تا ۳ گرم در روز بوده است.

لوتئین و زاکسنتین

آسیب اکسیداتیو بخش مرکزی شکل گیری و پیشرفت رتینوپاتی محسوب می‌شود و این زمانی است که دو آنتی اکسیدان لوتئین و زاکسنتین برخی فواید جالب توجه خود را ارائه می‌کنند.

طی یک مطالعه مشخص شد بیماران مبتلا به دیابت که روزانه و به مدت ۳۶ هفته ۱۰ میلی گرم مکمل لوتئین دریافت کرده بودند، به طور قابل توجهی بهبود قدرت بینایی خود را تجربه کردند.

در مطالعه‌ای دیگر، به بیماران ترکیبی از ۶ میلی گرم لوتئین و ۰.۵ میلی گرم زاکسنتین داده شد و در نهایت نتایج مثبت مشابهی کسب شد: برخی جنبه‌های بینایی بهبود یافت.

این آنتی اکسیدان‌ها نه تنها به روند درمان کمک می‌کنند، بلکه برخی آزمایشات نشان داده اند که در درجه نخست می‌توانند از ابتلا به رتینوپاتی پیشگیری کنند.

آنتی اکسیدان‌های ترکیبی/ کوآنزیم Q۱۰

طی یک مطالعه پژوهشگران به بیماران مبتلا به رتینوپاتی دیابتی یک مکمل آنتی اکسیدانی ترکیبی حاوی پیکنوگنول ۵۰ میلی گرم، ویتامین E. ۳۰ میلی گرم و کوآنزیم Q۱۰، ۲۰ میلی گرم، به شکل یک قرص در روز و طی شش ماه دادند؛ و نتایج امیدبخش بودند.

هم استرس اکسیداتیو و هم ضخامت ماکولای مرکزی به طور قابل توجهی کاهش یافته و قدرت بینایی کلی بیماران بهبود یافت.

مطالعه‌ای دیگر با حضور سه گروه از بیماران مبتلا به دیابت که به صورت تصادفی دسته بندی شده بودند، انجام شد. به گروه اول روزانه کوانزیم Q۱۰، ۴۰۰ میلی گرم داده می‌شد؛ به گروه دوم یک مکمل آنتی اکسیدان ترکیبی (لوتئین، ویتامین C، زاکسنتین، ویتامین E، روی) داده می‌شد و گروه سوم دارونما دریافت می‌کردند. بار دیگر نتایج امیدبخش بودند.

دو گروهی که کوآنزیم Q۱۰ و مکمل ترکیبی مصرف کرده بودند بهبود قابل توجه در توانایی سرکوب استرس اکسیداتیو و عادی سازی وضعیت آنتی اکسیدانی را نشان دادند، که به معنای دستیابی به تعادل اکسیدان ها/آنتی اکسیدان‌ها برای پیشگیری از آسیب بیشتر بود.